Xét nghiệm sinh học phân tử là gì?
Xét nghiệm sinh học phân tử là một thuật ngữ dùng để nói về các xét nghiệm nhằm phát hiện các chỉ thị sinh học ở mức độ phân tử như các đoạn acid nucleic, các gen hoàn chỉnh hay thậm chí là các bộ gen của vi sinh vật.
Xét nghiệm sinh học phân tử là một phản ứng tổng hợp chuỗi gen PCR, là một bước tiến nhảy vọt từ thành công của kỹ thuật nhận dạng và giải trình gen. Kỹ thuật này nhằm giúp việc xác định nguyên nhân gây bệnh được nhanh chóng và chính xác hơn để phục vụ cho quá trình điều trị được hiệu quả hơn.
Trong xét nghiệm sinh học phân tử, người ta bắt buộc phải sử dụng chứng dương và chứng âm. Chứng dương là các mẫu chứng có chứa đoạn ADN/ARN mục tiêu đã được biết trước. Chứng âm là những mẫu chứng không có đoạn ADN/ARN mục tiêu để nhằm giúp kiểm soát được quá trình nhiễm chéo khi thực hiện các phản ứng.
Kỹ thuật được sử dụng trong xét nghiệm sinh học phân tử
Xét nghiệm sinh học phân tử sử dụng 3 kỹ thuật chính đó là kỹ thuật tổng hợp PCR - kỹ thuật Real-time PCR - Điện di Gel
1: Kỹ thuật tổng hợp PCR
Giúp nhận diện vi khuẩn một cách nhanh chóng dựa trên phản ứng PCR. Trong mỗi phản ứng tổng hợp PCR sẽ có khoảng 20-35 vòng, sau mỗi vòng thì DNA sẽ được khuếch đại lên theo hệ số mũ. Để có kết quả chính xác, trong kỹ thuật này cần lưu ý lấy bệnh phẩm tiến hành xét nghiệm trong nồng độ thích hợp, điều nhiệt đúng với từng giai đoạn.
Trường hợp sai sót, phản ứng PCR xảy ra với hiệu suất thấp, thậm chí có thể không xảy ra dẫn đến phản ứng PCR âm tính mặc dù biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân rất rõ. Đôi khi, vô tình để xảy ra phản ứng nhiễm chéo giữa các mẫu chứng thì sẽ có phản ứng PCR dương tính ngay cả khi biểu hiện trên lâm sàng của bệnh nhân rất mờ nhạt, không rõ ràng.
2: Kỹ thuật Real-time PCR
Kỹ thuật này gần tương tự như kỹ thuật PCR, tuy nhiên ở đây có thêm một thiết bị ghi tín hiệu khi xả ra phản ứng tổng hợp PCR. Dựa trên việc so sánh số vòng mẫu thử và số vòng của mẫu chuẩn đạt được trong cũng một khoảng thời gian xảy ra phản ứng, từ đó sẽ tính được số vòng mẫu thử gấp bao nhiêu lần số vòng mẫu chuẩn, rồi dựa vào đó người ta tính được nồng độ DNA của mẫu thử.
3: Điện di Gel
Kỹ thuật điện di Gel được thực hiện bằng cách tách nhỏ các đoạn ADN/ARN hoặc protein thông qua sự khác nhau về khối lượng và điện tích.
Nguyên lý chính của kỹ thuật là các phân tử acid nucleic hay protein có bản chất mang tính nhất định, do đó, khi được đặt trong một điện trường thì các phân tử này sẽ di chuyển. Phân tử có kích thước nhỏ sẽ di chuyển nhanh và ngược lại. Lúc này, điện di được tiến hành trên gel hoặc được điện di trên giấy.
Thông qua chất chất nhuộm thích hợp, vị trí của các phân tử sẽ được nhận biết một cách dễ dàng hơn.
Ứng dụng của kỹ thuật sinh học phân tử
Sự ra đời của xét nghiệm sinh học phân tử giúp hạn chế được các yếu điểm mà các phương pháp xét nghiệm “cổ điển” trước đó gặp khó khăn. Cụ thể như
Thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán Covid-19, cúm A/H1N1, HPV,... Việc sử dụng kỹ thuật phân tử cho phép phát hiện và chẩn đoán bệnh lý nhanh chóng hơn, độ chính xác cao và mức hiệu quả cao hơn.
Real-time PCR hỗ trợ định lượng nồng độ các tác nhân gây bệnh. Đây là yếu tố quan trọng giúp hỗ trợ điều trị các bệnh lý như HIV, viêm gan B, viêm gan C,...
Hỗ trợ khảo sát cho nhiều mẫu bệnh phẩm đối với người bệnh như nước bọt, dịch hô hấp, dịch màng bụng, phân, nước tiểu,...
Sinh học phân tử cũng là một phương pháp hỗ trợ nghiên cứu các cơ chế phát sinh bệnh lý hiệu quả đã và đang được ứng dụng trong y học.
Ứng dụng và phát triển trong chẩn đoán thai kỳ trước sinh và sau khi thai kỳ kết thúc.
>> Xét nghiệm sinh học phân tử là một kỹ thuật đòi hỏi các yêu cầu cao và nghiêm ngặt về hệ thống trang thiết bị cũng như trình độ kỹ thuật của người thực hiện. Do đó, chi phí thực hiện xét nghiệm là khá cao. Do đó, khi có nhu cầu thực hiện xét nghiệm, người bệnh nên ưu tiên lựa chọn các trung tâm, cơ sở y tế uy tín và đảm bảo chất lượng.
Hệ thống Trung tâm xét nghiệm Himedic là một trong những địa chỉ tin cậy mà bạn có thể lựa chọn. Himedic quy tụ đông đảo bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực, hệ thống thiết bị y tế hiện đại, cùng việc áp dụng các phương pháp xét nghiệm tiên tiến nhất, cam kết mang đến các kết quả chính xác và nhanh chóng nhất.
Để được hỗ trợ tư vấn về các dịch vụ hay có nhu cầu đặt lịch xét nghiệm tại Trung tâm xét nghiệm Himedic, quý khách hàng vui lòng liên hệ 1900 888 615.